Sadece Elektrik ile Çalışan Özel Jet: Gerçek mi yoksa hayal ürünü mü?

Havacılık sektöründe kullanılan yakıt tipleri, son dönemde iklimsel kriz ile ilgili endişeleri arttıran faktörlerden biridir. Ticari ya da özel uçuş fark etmeksizin çoğu hava aracında kullanılan ve kerozen içeren biyoyakıtlar karbon emisyonuna olumsuz etki etmektedir. Kara taşıtlarında bu problem elektrikli otomobiller ile çözülmeye başlanmıştır; o halde elektrikli sistemlerin özel jetlerde kullanılması mümkün müdür? 

2017 yılında Paris Havacılık Fuarı’nda bu olasılığın mümkün olabileceği gösterildi. İsrailli bir firmanın henüz prototip halinde bulunan elektrikli hava taşıtı, klasik özel jetlere jet motorları dışında birebir benzemektedir. Eviation Havacılık Şirketi’nin naif, beyaz ve minimal dizayna sahip özel jeti henüz kullanıma girmese de elektrikli özel jetler konusunda umut vadetmektedir. Peki bu jetleri klasik jetlerden ayıran özellikler nelerdir?

Özel Jetler: Batarya mı yakıt mı?

Hava aracının hareketini sağlayan en önemli faktörlerden biri motorlardır. Biyoyakıt kullanarak çalışan motorlar, yanan madde sonucu karbon salınımı yapmakta ve her gün gerçekleşen ticari/özel jet uçuşları düşünüldüğünde önemli bir karbon ayak izine sebep olmaktadır. Motorların çalışabilmesi için gerekli enerji elektrikli jetlerde bataryalar ile sağlanmaktadır. Örneğin, uzun mesafe uçuşlarında daha fazla enerji gerekeceği düşünülürse, bataryaların ömrünün daha fazla olması beklenmektedir. En iyi batarya bile bir birim biyoyakıta göre 40 kat daha az enerji sağlayabilmektedir. Bu durumda ise hareket halindeki jette problemlere yol açacağı için, elektrikli jetlerin piyasaya sürülmesinin önünde duran en büyük problemdir.

Her ne kadar zor ve araştırma-geliştirme departmanlarını zorlayan bir sorun olsa da dünya devi hava taşıtı üreten firmaların da içine girdiği bir alandır; bu yüzden önümüzdeki yıllarda gökyüzünde elektrikli jetleri görmemiz oldukça muhtemeldir. Ekoloji dostu özel jetler konusunda çalışma yapan firmalara gelin bir göz atalım.

Elektrikli Özel Jetlerde Dünya Devleri

1.    Airbus:

Fransa merkezli dünya devlerinden biri Airbus, bu alana erkenden giriş yapan firmalardan biridir. Siemens ile ortaklaşa yürüttükleri proje elektrikli jetler için önemli bir adım olarak görülmektedir. İlk elektrikli jet denemeleri istedikleri standartlara uymadığı için bilinen kalıpları yıkmak için kolları sıvayan Airbus, bu konuda Vahana ve CityAirbus gibi kendilerine ait alt markalar yaratıyor.

2.    Vahana:

Airbus’ın Silikon Vadisi’nde yer alan alt markası Vahana, yolcuları ya da kargoları mürettebat olmadan taşımayı hedeflemektedir -bir nevi IHA’ların daha geniş versiyonu da denebilir. 2017 yılında üretilen prototipin uçuş testi yapılmış ve muazzam sonuçlar elde edilmiştir.

3.    Zunum Aero:

Airbus denince akıllara gelen bir diğer havacılık sektörü devi Boeing firmasıdır. Amerika Birleşik Devletleri’nin muazzam markası Boeing, elektrikli jet alanı için en az Airbus kadar çaba sarf etmektedir. Siemens ile ortaklaşa çalışan Airbus gibi bir atılım yapılmış ve Seattle merkezli yenilikçi şirket Zunum Aero ile işbirliği içerisine girmişlerdir. İlk safhada 12 kişiyi 1200 kilometre taşımayı hedefleyen prototipi sonraki süreçlerde daha büyük kabinli jet ve daha uzun mesafe amaçları izlemektedir. Elektrik ve yakıtın birlikte kullanıldığı hibrit yapı, gelecekteki projelerde enerji üretiminin yerini sadece elektriğin alınması hedeflenmektedir.

Airbus ve Boeing her ne kadar yukarıdaki atılımları ile adından bahsettirse de pazara ek olarak İsrail’den Eviation ve NASA da girmiştir. 2020’nin sonlarına doğru büyük bir atılımın beklendiği elektrikli jetler, havacılık sektöründe heyecanla beklenmektedir.